Câu 3. Phân tích tâm trạng và hành động của nhân vật Thơm

Thơm là vợ của Ngọc - một anh nho lại theo Pháp. Thơm quen sống nhàn, thích sắm sửa ăn diện vì thế cô đứng ngoài cuộc đâu tranh, mặc cha và em trai cô là những quần chúng tích cực tham gia khởi nghĩa, vậy bản chât Thơm là người tốt. Ở cô vẫn chưa mất đi lòng tự trọng tình thương người, vì vậy Thơm quý trọng ông giáo, người cán bộ cách mạng được cử đến để củng cố phong trào sau khi cuộc khởi nghĩa nổ Lúc cách mạng bị đàn áp dã man, cha và em trai đều hi sinh. Thơm đau xót và càng thêm bị giày vò khi dần dần biết được Ngọc là kẻ phản bội làm tay sai cho địch, dẫn quân Pháp về tiêu diệt lực lượng khởi nghĩa. Khi cuộc khởi nghĩa bị đàn áp, cha và em trai hi sinh, mẹ bỏ đi, Thơm chỉ còn lại người thân duy nhất là Ngọc, chồng mình. Nhưng Ngọc dần dần đã lộ ra bộ mặt phản động Việt gian. Hình ảnh cha, em trai lúc hi si hình ảnh người mẹ gần hóa điên luôn ám ảnh, giày vò Thơm ngày đêm.

Tuy sự nghi ngờ của cô về Ngọc ngày một tăng lên nhưng Thơm vẫn níu một chút hi vọng để được sống nhàn nhã với tiền bạc do Ngọc đưa về. Giữa lúc ấy thì một tình huống thật bất ngờ đả xảy ra với Thơm bắt phải lựa chọn thái độ dứt khoát. Đó là việc Thái và Cửu bị truy lùng chạy nhầm vào chính nhà của Thơm. Do lòng quý mến sẵn có đôi với Thái cùng với bản chất lương thiện, trung thực ở Thơm và cả sự ân hận đã khiến Thơm hành động nhanh chóng và khôn ngoan. Cô không nguy hiểm nên đã che giấu Thái và Cửu. Đến lúc này cô đã nhận rõ mặt Việt gian của Ngọc cùng bản chất xấu xa của hắn. Biêt được Ngọc dẫn đường cho quân Pháp vào rừng lùng bắt những người cách mạ Thơm đã luồn tắt rừng suốt đêm để báo tin cho quân du kích kịp thời phó với tình huông xấu sắp xảy đến.

Với cách đặt nhân vật vào một tình huống gay cấn, tác giả đã làm bộc lộ tính cách, bộc lộ đời sống nội tâm của nhân vật đó để nhân vật đó đã hành động dứt khoát, đứng hẳn về phía cách mạng. Ở đây, Nguyễn Huy Tưởng với tình huống này đã khẳng định là ngay cả khi cuộc đấu tranh cách mạng gặp khó khăn nhất, bị kẻ thù đàn áp dữ dội nhất, cách mạng vẫn không bị tiêu diệt mà vẫn có thể thức tỉnh quần chúng.