3. Sự khác nhau giữa thể loại văn tùy bút và thể loại văn truyện đã học ở bài trước là:

Ở thể loại truyện, bao giờ cũng có cốt truyện và gắn liền với nó là một hệ thống nhân vật. Cốt truyện được triển khai, hệ thống nhân vật được khắc họa nhờ một hệ thống chi tiết nghệ thuật phong phú đa dạng bap gồm chi tiết sự kiện, xung đột, chi tiết nội tâm, ngoại hình của nhân vậ chi tiết tính cách.... thậm chí cả những chi tiết tường tượng, hoang đường.

Thể loại tùy bút nhằm ghi chép về những con người, những sự việc cụ thể, có thực, qua đó tác giả bộc lộ những cảm xúc, suy nghĩ, nhận thức, đánh giá của mình về con người và cuộc sống. Sự ghi chép ở đây là tuân theo cảm hứng chủ quan, có thể tản mạn. không cần gò bó theo hệ thống, cấu kết gì, nhưng vẫn tuân theo một tư tưởng, cảm xúc chủ đạo (thí dụ: ở bài này là thái độ phê phán đối với thói ăn chơi xa xỉ và tệ nhũng nhiễu nhân dân của bọn vua chúa và lũ quan lại hầu cận). Lối ghi chép của tùy bút giàu chất trữ tình hơn ở các loại ghi chép khác (thí dụ như bút kí, kí sự).